بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۱۷ درس خارج فقه و اصول استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: چهارشنبه ۱۷ مهر سال ۱۳۹۸

ساعت: ۱۱ صبح

مکان: موسسه امام صادق علیه السلام پردیسان

بحث اصول:

ادله شیخ انصاری ^ره بر اختصاص قید بر ماده:

۱- هیئات وضع‌شان عام و موضوع‌له آنها خاص است. خاص نیز نمی‌تواند قید و شرط بپذیرد، و آن عام است که شرط می‌پذیرد. اما اگر معنا و موضوع له خاص باشد، در مورد او نمی‌توان گفت معنای زید، زیدی است که یا جاهل است و یا عالم.

جواب: اولا معنا و موضوع له هیئت که می‌گوید جزیی است در این اشکال وجود دارد. اگر بپذیریم موضوع له هم خاص است، باز هم می‌تواند قید شود. زیرا می‌تواند حالات آن فرد و معنای جزیی قید بخورد، هر چند افراد ندارد که افرادش قید بخورد. بنابراین می‌توان گفت اگر زید معمم بود این هدیه را به او بده. در این مثال حالات زید قید خورده. پس اینکه می‌گویید محال است ارجاع قید و شرط به هیئت، درست نیست.

۲- وقتی قید به هیئت نتوانست رجوع کند، لذاً باید به ماده رجوع کند.

پاسخ: وقتی که یک شیئی مورد توجه قرار گرفت و بر اساس مصلحتی که دارد موافق غرض قرار گرفت، ممکن است گوینده آن را مطلق طلب کند یا مشروط. چرا نتوانیم به هیئت شرط را برگردانیم.

۳- مقصود از انشاء و صدور هیئت امر، مفهوم طلب اسمی نیست؛ بلکه منظورش یک انشاء اعتباری است که مصداقش را می‌خواهد در خارج ایجاد کند. در این جا مصداق مستقلا لحاظ نمی‌شود بلکه مطلوب اصلی مستقلا لحاظ می‌شود. معنا و مفهوم امر به صورت هیئت انشایی مستقل لحاظ شده و نه غیر مستقل.

تقیید عبارت از نگاه استقلالی شی و قید زدن آن. اما در هیئت چنین نگاهی نیست، بلکه هیئت یک امر انشایی و اعتباری است.

پاسخ: نسبت‌ها که معانی حرفی هستند گاهی مقصود اصلی متکلم‌اند و مستقلا می‌توان آن‌ها را لحاظ کرد و قید زد. مثلا زید هو القائم. در اینجا قصد می‌کنیم که نسبت را یعنی نسبت قوام به زید را ملاحظه کنیم در حالی که ماده نیست.

۴- تقیید مفاد هیئت مستلزم تعلیق انشاء است و تعلیق انشاء محال است. زیرا از مقوله ایجاد است، و ایجاد از زمره وجود و عدم است و قید نمی‌تواند بخورد.

پاسخ: ۱- شما چرا امور اعتباری را با امور تکوینی مقایسه می‌کنید.؛ ۲- همچنانکه در امور اعتباری تعلیق اشکالی ندارد در امور واقعی هم ایجاد شده. مثلا حضرت صالح ^{علی نبینا و آله و علیه السلام} فرمودند: اگر شتر را پی کنید، عذاب واقعی بر شما فرود می‌آید. شرط هلاکت و نابودی آن‌ها پی کردن ناقه بود.

۵- اگر قید به هیئت رجوع کند مستلزم تفکیک بین انشاء و مُنشَأ است. هر گاه انشاء صورت کیرد قطعا و بدون فاصله و تفکیک منشأ محقق می‌شود. اگر قید را به هیئت بزنیم یعنی می‌خواهیم بگوییم انشاء است ولی منشأ هنوز در کار نیست.

پاسخ: در اینجا تفکیک نیست، بلکه منشأ مشروط است. یعنی وجود انشاء با وجود شرط همین الان محقق شده. انشاء به این نحو هم ایجاد شده همانند بیع فضولی و بیع بدون اذن که بعدا محقق می‌شود.

بحث فقه:

فاقد صوت