بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۴۶ درس اخلاق و خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: چهارشنبه ۲۰ آذر سال ۱۳۹۸

ساعت: ۱۱ صبح

مکان: موسسه امام صادق علیه السلام پردیسان

بحث اخلاقی:

آیه آخر سوره مائده (ادب حضرت ابراهیم علیه السلام)

مبحث فقه:

مستثنیات قاعده لاتعاد

دومین چیزی که استتثناء شده وقت است. یعنی باید هر نمازی در وقت خودش خوانده شود. حال اگر سهوا قبل از وقت یا پس از آن بخواند نمازش باطل است و باید اعاده کند؛ اگر کسی که داخل در نماز شده قبل از وقت سهواً، در روایات متعدده صحیحه نماز این شخص در صورتی که بخشی از آن داخل در نماز باشد، صحیح است.

إِذَا صَلَّیْتَ وَ أَنْتَ تَرَى أَنَّکَ فِی وَقْتٍ وَ لَمْ یَدْخُلِ الْوَقْتُ- فَدَخَلَ الْوَقْتُ وَ أَنْتَ فِی الصَّلَاهِ فَقَدْ أَجْزَأَتْ عَنْکَ.[۱] (کافی، ج۳، ص،۲۷۶، ح ۱۱)

این حدیث ابن ابی عمیر از آن نقل می‌کند و راویان بعد از آن قابل مسامحه است و همچنین اصحاب متقدم و متاخر به آن عمل کرده‌اند و این دو چیز ضعف سند آن را (یکی از راویان ضعیف است) جبران می‌کند.

این روایات حکومت می‌کند به حدیث لا تعاد و آن را توسعه می‌دهد.

حال اگر از آخر وقت چنین شد در صورتی که یک رکعت را در وقت خوانده باشد نمازش صحیح است و بر آن روایات داریم:

من ادرک رکعۀ من الصلاۀ‌ فی الوقت فقد ادرک الصلاۀ. (الاستبصار، ج ۱، ص ۲۷۵، ح ۹۹۲)

این روایت نیز حاکم است و آن را توسعه می‌دهد.

سومین چیزی که استثنا شده قبله است.

فَوَلُّوا وُجُوهَكُمْ شَطْرَهُ (بقره، ۱۵۰)

روایتی داریم:

عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ أَنَّهُ قَالَ: «لاَ صَلاَةَ إِلاَّ إِلَى اَلْقِبْلَةِ» قَالَ قُلْتُ وَ أَيْنَ حَدُّ اَلْقِبْلَةِ قَالَ «مَا بَيْنَ اَلْمَشْرِقِ وَ اَلْمَغْرِبِ قِبْلَةٌ كُلُّهُ

این روایت نیز حاکم است بر حدیث لاتعاد و آن را توسعه می‌دهد. یعنی قبله حتما جهت مستقیم آن نباید باشد، و این نسبت به کسی است که جهل به جهت دقیق قبله دارد.