الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
جلسه ۷۶ درس خارج فقه و اصول استاد فاطمی حفظه الله
تاریخ: شنبه ۱۲ بهمن سال ۱۳۹۸
ساعت: ۱۱ صبح
مکان: موسسه امام صادق علیه السلام پردیسان
(۱۴:۰۴)
بحث آخوند ره رسید به اینجا که «ترک ضد به عنوان مقدمه فعل واجب اهم (ازاله)»، و مقدمه واجب هم واجب است. نهی از ضد خاص یعنی نماز را نخواند، یعنی حرام باشد. اگر سه مقدمه درست شود اقتضاء درست میشود. در مقدمه اول هستیم، آیا ترک ضد خاص مقدمه فعل ضد آن میشود؟
آخوند ره مناقشه کرد. گفت ترک ضد با فعل ضد در یک مرتبه هستند. ولی گفتیم ترک ضد از باب عدم المانع برای فعل اهم لازم است. اما آخوند ره گفت مقدمیت نیست.
اما نائینی ره در استدلال ایشان اشکال کرد. مانع بودن نماز را باید منکر بود. زیرا مانع بودن وقتی است که مقتضی باشد و شرط هم باشد تا نوبت به عدم مانع برسد. اما اینجا مقتضی ندارد نماز > شرایط نماز متحقق نمی‌شود.
ایشان همان مدعای آخوند ره را تثبیت می‌کند اما بیانش فرق دارد. تم مناقشه اول آخوند ره.
ترک ضد، مقدمه فعل اهم نیست. ضدین (امران وجودیان: بیاض و سواد) را قیاس کنیم به نقیضین (ایجاب و سلب: بیاض و لا بیاض)
در نقیضین آیا برای تحقق بیاض، لا بیاض مقدمه است؟ خیر
چطور در نقیضین مقدمه آن نیست (زیرا مقدمه تقدم و تاخر می‌خواهد) در ضدین هم همینطور نیست. عدم سواد مقدمه بیاض نیست. در این بحث هم ازاله و نماز در رتبه هم هستند و مقدّمه نیستند (کمال ملائمت را با هم دارند).
این مناقشه ایشان رکین است و کسی اشکال نکرده است.
اگر بخواهید عدم یکی را مقدمه وجود دیگری بگیرید مستلزم دور است. زیرا اگر تضاد بین نماز و ازاله اقتضاء کند که وجود ازاله متوقف باشد بر عدم نماز، از طرف دیگر هم عدم نماز متوقف بر وجود ازاله است.
تلاش برخی برای رد کردن دور، ج ۱ کفایة به این تعرض کرده است.
بیان: وجود ازاله متوقف است بر عدم نماز بالفعل.چرا بالفعل؟ زیرا اگر ازاله بخواهد فعلا متحقق شود باید عدم صلاة محقق شود امّا توقف عدم نماز به وجود ازاله شأنی است نه فعلی. (شأنی: زیرا اگر وجود ازاله بخواهد محقق شود هم باید مقتضی داشته باشد و هم شأنیت داشته باشد) در حالیکه این مقتضی را ندارد.
آخوند ره: این مفید نیست زیرا در بطلان دور، فرقی بین فعلی و شأنی نیست.
اما کسی به بیان آخوند ره اشکال نکرده است.
(۳۰:۴۰)
