جلسه ۴۹ درس خارج فقه استاد فاطمی ۳ آذر ۱۳۹۹

by مدیر مطالب سایت | آذر 3, 1399 6:29 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۴۹ درس خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: دوشنبه ۳ آذر سال ۱۳۹۹

[کلاس غیرحضوری]

 

درس خارج فقه:

🔸 ادامه بررسی دلالت ادله تقیه بر اجزاء و عدم وجوب قضاء و اداء در داخل و خارج وقت

🔸 فرق بین اینکه تقیه بر وفق مذهب مخالف باشد و بین اینکه بر وفق مذهب مخالف نباشد بلکه فقط خطای در موضوع و مصداق باشد (در صورت دوم، اجزاء در کار نیست)

 

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

تقریر خارج فقه استاد فاطمی حفظه اللّه

تقریر کننده: حسن جودی حاجی محمودلو

جلسه ۴۹       ۳/۹/۹۹

مثال دیگر: حاکم عربستان در ایام حج حکم می کند که جمعه، روز نهم ذی الحجة است. می دانید که وقوف در عرفه در روز نهم واجب است. از طرفی ما علم داریم که امروز روز عرفه نیست بلکه روز هشتم است اما چون مضطر هستیم نمی توانیم مخالفت کنیم و باید تقیه کنیم. در نتیجه وقوف در عرفه از ما فوت می شود. پس این حج ما مجزی نخواهد بود. زیرا اختلاف مذهبی نداریم.

البته ممکن است به نحو دیگری به این قضیه نگاه کنیم تا این حج را تصحیح کنیم؛ حاکم عربستان به این دلیل حکم به ثبوت هلال کرده است که دو نفر که در نظر او عادل هستند شهادت به رویت هلال داده اند. اما در نظر ما این دو نفر عادل نیستند بلکه فاسق هستند در این صورت شبهه حکمیه شده و اختلاف مذهبی لازم می آید. در نتیجه در عملی که موافق با مذهب آنهاست تقیه کرده ایم. لذا حج ما مجزی است.

میزان نفوذ حکم حاکم در تقیه

آیا در تقیه کردن نفوذ حکم حاکم آنها و پیروی از حکم حاکم آنها ، اختصاص به صورتی دارد که شک (جهل) در مطابقت حکم آنها با واقع داریم یا مطلق بوده و حتی صورتی که ما یقین به مخالفت آن حکم با واقع داریم را نیز شامل می شود؟

بنابر مبنای اول، اجزاء اختصاص به موردی خواهد داشت که شک در ثبوت و عدم ثبوت هلال داشته باشیم و شامل علم به خلاف نخواهد بود.

اما بنابر مبنای دوم، حج مجزی خواهد بود.

البته طبق نظر عجیب مخالفین حکم حاکم حتی در فرضی که شخص علم به خلاف آن حکم داشته باشد، نافذ است. به عبارت دیگر، موضوع و مصداق تابع حکم حاکم است!

در حالیکه پیامبر اکرم ^{صلی الله علیه و آله} فرمودند اگر من به عنوان قاضی حکمی کردم امکان دارد که حکم خطا باشد و حکمی که خطا باشد موضوع را عوض نمی کند[۱][۱].

این روایت و امثال آن نشان می دهد که پیامبر ^{صلی الله علیه و آله} و ائمه معصومین ^{علیهم السلام} نوعا بر اساس ظاهر حکم می کردند و علم غیب در قضاوت ایشان دخیل نبوده است.

____________

 

[۱][۲] الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ الْعَسْكَرِيُّ ع فِي تَفْسِيرِهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَحْكُمُ بَيْنَ النَّاسِ بِالْبَيِّنَاتِ وَ الْأَيْمَانِ فِي الدَّعَاوِي فَكَثُرَتِ الْمُطَالَبَاتُ وَ الْمَظَالِمُ فَقَالَ أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ وَ أَنْتُمْ تَخْتَصِمُونَ وَ لَعَلَّ بَعْضَكُمْ أَلْحَنُ بِحُجَّتِهِ مِنْ بَعْضٍ وَ إِنَّمَا أَقْضِي عَلَى نَحْوِ مَا أَسْمَعُ مِنْهُ فَمَنْ قَضَيْتُ لَهُ مِنْ حَقِّ أَخِيهِ بِشَيْ‏ءٍ فَلَا يَأْخُذَنَّهُ فَإِنَّمَا أَقْطَعُ لَهُ قِطْعَةً مِنَ النَّارِ. وسائل الشيعة ؛ ج‏۲۷ ؛ ص۲۳۳ حدیث ۳

 

Source URL: http://ostadfatemi.com/1399/09/03/%d8%ac%d9%84%d8%b3%d9%87-49-%d8%af%d8%b1%d8%b3-%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d8%ac-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%db%8c-3-%d8%a2%d8%b0%d8%b1-1399/

---