جلسه ۵۲ درس خارج فقه استاد فاطمی ۸ آذر ۱۳۹۹

by مدیر مطالب سایت | آذر 8, 1399 5:09 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۵۲ درس خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: شنبه ۸ آذر سال ۱۳۹۹

[کلاس غیرحضوری]

 

درس خارج فقه:

🔸 ادامه بررسی بحث قاعده تقیه

🔸 اشتراط و عدم اشتراط اجزاء از اداء و قضاء به مندوحه و عدم مندوحه

🔸 ابتداء بیان معنی مندوحه و اقوال ثلاثه

 

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

تقریر خارج فقه استاد فاطمی حفظه اللّه

تقریر کننده: حسن جودی حاجی محمودلو

جلسه ۵۲       ۸/۹/۹۹

اقوال در مساله

در این مساله سه قول وجود دارد.

قبل از ورود به اقوال معنای مندوحه را بیان خواهیم کرد.

معنای مندوحه: وسعت و گشایش داشتن؛ این امکان وجود داشته باشد که مکلف تقیه را ترک کند و بتواند در مکان دیگری این عمل را به صورت تام الاجزاء و الشرائط انجام دهد.

دو نوع مندوحه داریم: مندوحه طولی و مندوحه عرضی؛

مندوحه طولی این است که شخص می تواند نماز تقیه ای را به تاخیر انداخته و در خانه خود بخواند. ولی مندوحه عرضی این است که شخص می تواند نماز تقیه ای خود را در همان زمان و در مکان خلوتی کنار مسجد که مخالفین نیستند بخواند.

قول مشهور[۱][۱]: وجود مندوحه مطلقا (چه اذن خاص داشته باشد و چه اذن عام) معتبر نیست. به این معنا که مکلف با وجود مندوحه نیز می تواند نماز تقیه ای را بجا بیاورد.

قول مرحوم صاحب مدارک[۲][۲]: مندوحه مطلقا معتبر است. در صورتی می توان تقیه کرد که شخص مندوحه نداشته باشد و الا تقیه مجزی نیست.

قول به تفصیل از مرحوم محقق کرکی[۳][۳]: در اعمالی که در خصوص آنها، اذن به تقیه داده شده است مندوحه معتبر نیست. اما در اعمال تقیه ای که اذن بالخصوص ندارد اگر مندوحه داشته باشد نمی تواند تقیه کند.

استاد حفظه الله: تفصیل ایشان هیچ وجهی ندارد. زیرا وقتی می خواهیم عمل تقیه ای را انجام دهیم چه فرقی بین اذن بالخصوص و غیر آن وجود دارد؟! ملاک در هر دو مقام این است که ما مجاز به تقیه به عنوان امر واقعی ثانوی هستیم. پس وقتی با اذن خاص حتی با وجود مندوحه می توان تقیه کرد در اذن عام نیز حتی با وجود مندوحه می توان تقیه کرد چرا که حضرت آن عمل تقیه ای را به عنوان ماموربه پذیرفته است ولی اگر فلسفه تقیه را حفظ جان بدانید در این صورت مندوحه معتبر است چه اذن خاص باشد و چه اذن عام.

بنابراین جواز و مجزی بودن تقیه، مشروط به عدم مندوحه ی طولی و عرضی نمی باشد. لذا قول مشهور صحیح می باشد. بعلاوه اینکه روایاتی داریم که مندوحه را در تقیه شرط نمی دانند.

---

[۱][۴] و يستحب مسح كل رجل باليد الموازية لها، و يجب بالبلل كالرأس. و لو غسل للتقية أجزأ، و لا يجب الاستيعاب حينئذ، فو تأدت التقية بغسل موضع المسح أجزأ.

و لو عدل الى المسح في موضع التقية فالأقرب البطلان، و لا يبطل الوضوء بزوالها على الأصح، و لا يشترط فيها عدم المندوحة. البيان؛ ص: ۴۸

و يجوز ذلك للتقيّة و الضّرورة‌ كالبرد و لا يختصّ بكيفيّة عندهم كالليّس على طهارة و لا كمية كاليوم و الليلة للحاضر و الثلاثة للمسافر و لا يبطل الوضوء بزوال التقيّة و الضّرورة ما لم يحدث على الأصحّ لأنّها طهارة شرعيّة و لم يثبت كون ذلك ناقضا و يحتمله لزوال المشروط بزوال شرطه و قربه (- المصنف-) في التذكرة و توقف في غيرها و لا يشترط في جواز ذلك و نحوه للتقيّة عدم المندوحة… . روض الجنان في شرح إرشاد الأذهان (ط – القديمة)، ص: ۳۷‌

[۲][۵] مدارک الافهام ج ۲ ص ۲۳۷

[۳][۶] رسائل ج ۲ ص ۵۱

 

Source URL: http://ostadfatemi.com/1399/09/08/%d8%ac%d9%84%d8%b3%d9%87-52-%d8%af%d8%b1%d8%b3-%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d8%ac-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%db%8c-8-%d8%a2%d8%b0%d8%b1-1399/

---