جلسه ۸۱ درس خارج فقه استاد فاطمی ۱۸ بهمن ۱۳۹۹

by مدیر مطالب سایت | بهمن 18, 1399 4:04 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۸۱ درس خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: شنبه ۱۸ بهمن سال ۱۳۹۹

[کلاس غیرحضوری]

 

درس خارج فقه:

🔸 ادامه بررسی تنبیهات قاعده تقیه

🔸 در جواز یا حرمت ذکر نام مبارک حضرت امام زمان علیه السلام روحی لتراب مقدمه الفداء عجل الله تعالی فرجه الشریف

🔸 بررسی اخبارمختلف و جمع نهایی بین اخبار مختلف

 

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

تقریر خارج فقه استاد فاطمیحفظه اللّه

تقریر کننده: حسن جودی حاجی محمودلو

جلسه ۸۱      ۱۸/۱۱/۹۹

آیا مطرح کردن اسم شریف امام زمان عجّل الله تعالی فرجه الشریف در حضور جمع حرام است؟

مشهور: مطرح کردن اسم شریف حضرت حرام است. باید با القاب شریف از ایشان یاد کرد.

سوال بعدی که مطرح است این است که آیا بردن نام ایشان مختص به زمان غیبت صغری است یا اینکه فرقی نمی کند و این حکم عمومیت دارد؟

مرحوم علامه مجلسی از برخی از بزرگان چنین نقل کرده است که این حکم مختص به دوران غیبت صغری بوده است.

سوال بعدی این است که آیا بردن نام ایشان دائر مدار تقیه و خوف است؟ به این بیان که اگر خوف نباشد، نام بردن جائز است ولی اگر خوف باشد جائز نیست؛ حال ممکن است این خوف برای خود حضرت باشد یا برای شیعیان باشد. بلکه می توان این مساله را توسعه داد و گفت که اگر در نام بردن هر یک از چهارده معصوم علیهم السلام خوف وجود داشته باشد، بردن نام آنها حرام است وگرنه جائز است.

مرحوم حرّ عاملی[۱][۱]: این مساله اختصاص به حضرت مهدی علیه السلام ندارد بلکه اگر برای جان هر معصومی احتمال خطر عقلائی بدهیم، بردن نام مبارک آن معصوم علیه السلام حرام است و باید با القاب از ایشان نام ببریم.

بحث ما بیشتر درباره حضرت مهدی علیه السلام است زیرا ایشان در حال حاضر زنده هستند. هرچند که ممکن است بخاطر خوف و تقیه، بردن نام ائمه دیگر علیهم السلام نیز در مواردی حرام باشد.

بررسی روایات

برای روشن شدن مساله باید اخبار را بررسی کرد. تقریبا در این مورد چهار تا پنج طایفه از اخبار را داریم که از برخی از آنها حرمت نام بردن و از برخی دیگر جواز نام بردن استفاده می شود. و باید ببینیم جمع بین این اخبار چیست؟

طایفه اولی از روایات، مطلقا دلالت بر حرمت نام بردن از ایشان دارد؛

روایت اول: وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام قَالَ: صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ لَا يُسَمِّيهِ بِاسْمِهِ إِلَّا كَافِرٌ.[۲][۲]

اسم نمی برد صاحب این امر (یعنی امام زمان) را مگر کافر؛

که کاملا دلالت بر این دارد که بردن نام حضرت، انسان را دچار کفر عملی می کند.

روایت دوم: وَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ الرَّيَّانِ بْنِ الصَّلْتِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا علیه السلام ‏ وَ سُئِلَ عَنِ الْقَائِمِ علیه السلام فَقَالَ لَا يُرَى جِسْمُهُ وَ لَا يُسَمَّى اسْمُهُ.[۳][۳]

از امام رضا علیه السلام درباره امام قائم علیه السلام سوال کردم. حضرت فرمود: جسم شریف او دیده نمی شود و اسم شریف او هم نباید آورده شود.

روایت سوم: وَ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ إِدْرِيسَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ مِهْرَانَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قِيلَ لَهُ مَنِ الْمَهْدِيُّ مِنْ وُلْدِكَ قَالَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ السَّابِعِ يَغِيبُ عَنْكُمْ شَخْصُهُ وَ لَا يَحِلُّ لَكُمْ تَسْمِيَتُهُ.[۴][۴]

کدامیک از فرزندان شما مهدی است؟ حضرت فرمود: پنجمین فرزند از امام هفتم؛ شخص او از شما در پرده ی غیبت قرار می گیرد و اسم او را آوردن برای شما حلال نیست.

روایت چهارم: وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَمَّامٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ الْعَمْرِيِّ قَالَ: خَرَجَ تَوْقِيعٌ بِخَطٍّ أَعْرِفُهُ مَنْ سَمَّانِي فِي مَجْمَعٍ مِنَ النَّاسِ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ.[۵][۵]

توقیع حضرت با خطی که من می شناسم به دستم رسید. هر کس نام مرا در مجمع عمومی ببرد لعنت خدا بر او باد.

آیا این نام بردن اختصاص به آن زمان دارد یا اینکه شامل دوران امام نیز می شود که باید بررسی شود؛

روایت پنجم: وَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ السِّنَانِيِ‏[۶][۶] عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي‏ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِيَادٍ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْحَسَنِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى علیه السلام‏ فِي ذِكْرِ الْقَائِمِ علیه السلام قَالَ يَخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ يَغِيبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ وَ تَحْرُمُ عَلَيْهِمْ تَسْمِيَتُهُ وَ هُوَ سَمِيُّ رَسُولِ اللَّهِ صلی الله علیه و آله وَ كَنِيُّهُ الْحَدِيثَ.[۷][۷]

جناب عبد العظیم حسنی رحمه الله از امام جواد علیه السلام نقل کرد که حضرت به ایشان فرمود: ولادت او از مردم مخفی می شود و شخص او از مردم غایب می شود. اسم بردن از او برای مردم حرام می شود. اسم و کنیه ی او هم اسم و هم کنیه ی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله است.

طایفه دوم از روایات که تصریح به ترک تسمیه شده است هرچند حرمت در آنها بیان نشده است؛

در این اخبار تا زمانی که حضرت ظهور نکرده است تصریح به ترک تسمیه شده است.

روایت اول: وَ فِي كِتَابِ إِكْمَالِ الدِّينِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ زِيَادِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِي أَحْمَدَ مُحَمَّدِ بْنِ زِيَادٍ الْأَزْدِيِّ عَنْ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ علیهما السلام فِي حَدِيثِ أَوْصَافِ الْإِمَامِ الثَّانِيَ عَشَرَ وَ غَيْبَتِهِ قَالَ تَخْفَى عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ وَ لَا تَحِلُّ لَهُمْ تَسْمِيَتُهُ حَتَّى يُظْهِرَهُ اللَّهُ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً.[۸][۸]

ولادت او بر مردم مخفی می ماند . اسم بردن از او برای مردم حلال نیست. تا اینکه خداوند متعال او را ظاهر نماید…

روایت دوم: … عن ابی الحسن الثالث( امام هادی): لا یحل ذکره باسمه.

جناب عبد العظیم حسنی رحمه الله از امام هادی علیه السلام نقل می کند که حضرت درباره ی قائم علیه السلام فرمودند: بردن نام او حلال نیست؛

روایت سوم: وَ عَنْ عِدَّةٍ بْنِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَرْقِيِّ عَنْ أَبِي هَاشِمٍ دَاوُدَ بْنِ الْقَاسِمِ الْجَعْفَرِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ علیه السلام فِي حَدِيثِ الْخَضِرِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ: وَ أَشْهَدُ عَلَى رَجُلٍ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ- لَا يُسَمَّى وَ لَا يُكَنَّى حَتَّى يَظْهَرَ أَمْرُهُ فَيَمْلَأَهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً إِنَّهُ الْقَائِمُ بِأَمْرِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ علیهما السلام.[۹][۹]

حضرت فرمود: من شهادت می دهم بر مردی از فرزندان حسن علیه السلام ؛ که نباید اسم و کنیه ی او برده شود تا اینکه آن حادثه ظهور پیدا کند. پس زمین را پر از عدل کند همانطور که پر از جور شده است. او به دستور حسن بن علی علیهما السلام قیام می کند.

روایت چهارم: مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ فِي كِتَابِ إِكْمَالِ الدِّينِ وَ فِي كِتَابِ التَّوْحِيدِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَحْمَدَ الدَّقَّاقِ وَ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْوَرَّاقِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ‏ عَنْ عَبْدِ الْعَظِيمِ الْحَسَنِيِّ عَنْ سَيِّدِنَا عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ علیهما السلام‏ أَنَّهُ عَرَضَ عَلَيْهِ اعْتِقَادَهُ وَ إِقْرَارَهُ بِالْأَئِمَّةِ علیهم السلام إِلَى أَنْ قَالَ ثُمَّ أَنْتَ يَا مَوْلَايَ فَقَالَ لَهُ علیه السلام وَ مِنْ بَعْدِيَ ابْنِي‏ الْحَسَنُ- فَكَيْفَ لِلنَّاسِ بِالْخَلَفِ مِنْ بَعْدِهِ قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ لِأَنَّهُ لَا يُرَى شَخْصُهُ وَ لَا يَحِلُّ ذِكْرُهُ بِاسْمِهِ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا إِلَى أَنْ قَالَ فَقَالَ علیه السلام هَذَا دِينِي وَ دِينُ آبَائِي.[۱۰][۱۰]

جناب عبد العظیم حسنی رحمه الله می گوید من اعتقاد و اقرار خود را به امام علیه السلام عرضه کردم تا اینکه رسیدم به امام هادی علیه السلام. حضرت فرمود: بعد از من فرزندم حسن بن علی علیهما السلام است. و مردم درباره خلف فرزندم چه خواهند کرد؟ عرض کردم: مگر چگونه می شود؟ حضرت فرمود: شخص او دیده نمی شود و ذکر او به اسم هم حلال نیست… تا اینکه حضرت می فرماید این دین من و دین پدران من است (و شما نیز به همین اعتقاد داشته باشید).

______________

[۱][۱۱] وسائل الشیعة ؛ ج ۱۶ باب ۳۳ ص ۲۳۷

[۲][۱۲] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۳۸

[۳][۱۳] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۳۹

[۴][۱۴] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۴۱

[۵][۱۵] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۴۲

[۶][۱۶] في المصدر محمّد بن أحمد الشيباني.

[۷][۱۷] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۴۲

[۸][۱۸] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۴۱

[۹][۱۹] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۳۸

[۱۰][۲۰] وسائل الشيعة ؛ ج‏۱۶ ؛ ص۲۴۰

 

Endnotes:
  1. [۱]: #_ftn1
  2. [۲]: #_ftn2
  3. [۳]: #_ftn3
  4. [۴]: #_ftn4
  5. [۵]: #_ftn5
  6. [۶]: #_ftn6
  7. [۷]: #_ftn7
  8. [۸]: #_ftn8
  9. [۹]: #_ftn9
  10. [۱۰]: #_ftn10
  11. [۱]: #_ftnref1
  12. [۲]: #_ftnref2
  13. [۳]: #_ftnref3
  14. [۴]: #_ftnref4
  15. [۵]: #_ftnref5
  16. [۶]: #_ftnref6
  17. [۷]: #_ftnref7
  18. [۸]: #_ftnref8
  19. [۹]: #_ftnref9
  20. [۱۰]: #_ftnref10
  21. http://ostadfatemi.com/wp-content/uploads/2021/02/991118-Feqh-J081.mp3: http://ostadfatemi.com/wp-content/uploads/2021/02/991118-Feqh-J081.mp3

Source URL: http://ostadfatemi.com/1399/11/18/%d8%ac%d9%84%d8%b3%d9%87-81-%d8%af%d8%b1%d8%b3-%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d8%ac-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%db%8c-18-%d8%a8%d9%87%d9%85%d9%86-1399/