جلسه ۹۱ درس خارج فقه استاد فاطمی ۴ اسفند ۱۳۹۹

by مدیر مطالب سایت | اسفند 4, 1399 6:54 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۹۱ درس خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: دوشنبه ۴ اسفند سال ۱۳۹۹

[کلاس غیرحضوری]

 

درس خارج فقه:

🔸 ادامه بررسی ادله قائلین به طهارت ذاتی کفار

🔸 بررسی پنج خبر دیگر که برای طهارت اهل کتاب ذکر شده است در برابر اخبار سابق دال بر نجاست کفار

🔸 بررسی کیفیت جمع بین این اخبار

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

تقریر خارج فقه استاد فاطمی^{حفظه اللّه}

تقریر کننده: حسن جودی حاجی محمودلو

جلسه ۹۱     ۴/۱۲/۹۹

روایت پنجم: وَ عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَحْيَى الْكَاهِلِيِّ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} عَنْ قَوْمٍ مُسْلِمِينَ يَأْكُلُونَ وَ حَضَرَهُمْ رَجُلٌ مَجُوسِيٌّ أَ يَدْعُونَهُ إِلَى طَعَامِهِمْ فَقَالَ أَمَّا أَنَا فَلَا أُوَاكِلُ الْمَجُوسِيَّ وَ أَكْرَهُ أَنْ أُحَرِّمَ عَلَيْكُمْ شَيْئاً تَصْنَعُونَهُ فِي بِلَادِكُمْ.[۱][۱]

کاهلی می گوید از امام صادق ^{علیه السلام} سوال کردم که طایفه ای از مسلمانان هستند که مرد مجوسی از کنار آنها عبور می کند. آیا او را بر سفره ی غذای خود دعوت کنند؟ حضرت فرمود: من او را دعوت نمی کنم که با او هم غذا شوم. و کراهت دارم چیزی را که در شهرهای خودتان گرفتار آن بوده و انجام می دهید بر شما تحریم کنم.

از این روایت استفاده می شود که آنها نجاست ذاتی دارند. اما برخی خواسته اند از جمله ی دوم بر طهارت مجوسی ها استفاده کنند. ولی گفتیم که این روایت بیشتر بر نجاست آنها دلالت دارد. زیرا ظاهر قضیه این است که حکم واقعی آنها نجاست است منتهی بخاطر کثرت ابتلا حضرت نخواسته است حکم واقعی را بیان کند و آنها را دچار خطر جانی و… کند.

روایت ششم: أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ أَبِي الْبِلَادِ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} عَنِ الثِّيَابِ السَّابِرِيَّةِ يَعْمَلُهَا الْمَجُوسُ وَ هُمْ أَخْبَاثٌ‏ وَ هُمْ يَشْرَبُونَ الْخَمْرَ وَ نِسَاؤُهُمْ عَلَى تِلْكَ الْحَالِ أَلْبَسُهَا- وَ لَا أَغْسِلُهَا وَ أُصَلِّي فِيهَا قَالَ نَعَمْ قَالَ مُعَاوِيَةُ فَقَطَعْتُ لَهُ قَمِيصاً وَ خِطْتُهُ وَ فَتَلْتُ لَهُ أَزْرَاراً وَ رِدَاءً مِنَ السَّابِرِيِّ ثُمَّ بَعَثْتُ بِهَا إِلَيْهِ فِي يَوْمِ جُمُعَةٍ حِينَ ارْتَفَعَ النَّهَارُ فَكَأَنَّهُ عَرَفَ مَا أُرِيدُ فَخَرَجَ فِيهَا إِلَى الْجُمُعَةِ.[۲][۲]

از امام صادق ^{علیه السلام} درباره ی لباس های سابری سوال کردم (که مجوسی ها آنها را می دوختند) در حالیکه آنها خبیث و مشرک بوده و اهل شرب خمر هستند. و زنان آنها نیز همین گونه هستند که آیا آن لباس را بپوشم؟ حضرت فرمود: اشکال ندارد. معاویه گفت: من از این پارچه ها بریده و خیاطی کردم سپس این پارچه هایی را که آماده کرده بودم در روز جمعه و نزدیک نماز جمعه به محضر حضرت فرستادم. گویا حضرت متوجه شد که قصد من از این کار چیست ( که می خواستم بدانم خود ایشان از آن لباس ها استفاده می کنند) دیدم حضرت همین لباس ها را پوشیده و به سوی نماز جمعه رفت.

پس معلوم می شود حضرت با این کار طاهر بودن مجوسی ها را تایید کرده است. لذا روایت دلالت بر طهارت می کند.

این روایت نمی تواند دلالت بر طهارت کند و مانند روایت ابی محمود است که سوال و جواب درباره نجاست عرضیه است که نجاست مشکوک است. که با استصحاب یا قاعده «کل شی طاهر…» حکم به طهارت می شود.

روایت هفتم: رَوَى سَعْدٌ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلَ أَبِي أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} وَ أَنَا حَاضِرٌ أَنِّي أُعِيرُ الذِّمِّيَّ ثَوْبِي وَ أَنَا أَعْلَمُ أَنَّهُ يَشْرَبُ الْخَمْرَ وَ يَأْكُلُ لَحْمَ الْخِنْزِيرِ فَيَرُدُّ عَلَيَّ فَأَغْسِلُهُ قَبْلَ أَنْ أُصَلِّيَ فِيهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} صَلِّ فِيهِ وَ لَا تَغْسِلْهُ مِنْ أَجْلِ ذَلِكَ فَإِنَّكَ أَعَرْتَهُ إِيَّاهُ وَ هُوَ طَاهِرٌ وَ لَمْ تَسْتَيْقِنْ أَنَّهُ نَجَّسَهُ فَلَا بَأْسَ أَنْ تُصَلِّيَ فِيهِ حَتَّى تَسْتَيْقِنَ أَنَّهُ نَجَّسَهُ.[۳][۳]

ابن سنان می گوید پدرم در حالیکه من نیز در آنجا حاضر بودم از امام صادق ^{علیه السلام} پرسید که من لباسم را به همسایه خود که نصرانی یا یهودی است عاریه می دهم در حالیکه می دانم و شرب خمر می کند. بعد این امانت را بر می گرداند. آیا می توانم بدون شستن آن در این لباس نماز بخوانم؟ حضرت فرمود: بله؛ و از جهت اینکه شرب خمر می کند یا لحم خنزیر می کند نیازی به شستشو ندارد. زیرا این لباس را در حالی به او دادی که طاهر بود حالا که شک داری که طهارت متیقنه زائل شده یا نه، لا تنقض الیقین بالشک.

این روایت نمی تواند بر نجاست ذاتی اهل کتاب دلالت کند. زیرا سوال شخص درباره ی نجاست عرضیه است.

روایت هشتم: الْحُسَيْنُ بْنُ سَعِيدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَاوِيَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ حَمْزَةَ عَنْ زَكَرِيَّا بْنِ إِبْرَاهِيمَ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} فَقُلْتُ إِنِّي رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَ إِنِّي أَسْلَمْتُ وَ بَقِيَ أَهْلِي كُلُّهُمْ عَلَى النَّصْرَانِيَّةِ وَ أَنَا مَعَهُمْ فِي بَيْتٍ وَاحِدٍ لَمْ أُفَارِقْهُمْ بَعْدُ فَآكُلُ مِنْ طَعَامِهِمْ فَقَالَ لِي يَأْكُلُونَ لَحْمَ الْخِنْزِيرِ قُلْتُ لَا وَ لَكِنَّهُمْ يَشْرَبُونَ الْخَمْرَ فَقَالَ لِي كُلْ مَعَهُمْ وَ اشْرَبْ.[۴][۴]

به محضر امام صادق ^{علیه السلام} وارد شدم و گفتم که من یک مردی از اهل کتاب بودم و مسلمان شدم اما تمام خویشاوندانم بر همان دین نصرانی باقی مانده اند. در حالیکه من با آنها با هم زندگی می کنم. آیا از طعام آنها بخورم؟ حضرت به من فرمود: گوشت خنزیر می خورند؟ گفتم: نه! اما شرب خمر می کنند. حضرت فرمود: با آنها بخور و بنوش.

روایت از نظر سند خوب است اما نمی توان به راحتی دلالت بر طهارت ذاتی اهل کتاب را از آن برداشت کرد. زیرا با توجه به اعتراف سوال کننده بر شرب خمر آنها، حضرت چیزی نفرمود در حالیکه شیعه خمر را نجس می دانند. پس معلوم می شود که این روایت ظهور در تقیه دارد. چرا که بین لحم خنزیر و شرب خمر تفکیک شده است.

روایت نهم: وَ أَمَّا الْخَبَرُ الَّذِي رَوَاهُ- سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ‏ عَنْ عَمْرِو بْنِ سَعِيدٍ الْمَدَائِنِيِّ عَنْ مُصَدِّقِ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} قَالَ: سَأَلْتُهُ عَنِ الرَّجُلِ هَلْ يَتَوَضَّأُ مِنْ كُوزِ أَوْ إِنَاءِ غَيْرِهِ إِذَا شَرِبَ عَلَى أَنَّهُ يَهُودِيٌّ فَقَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَمِنْ ذَاكَ الْمَاءِ الَّذِي يَشْرَبُ مِنْهُ قَالَ نَعَمْ.[۵][۵]

از امام صادق ^{علیه السلام} درباره ی مرد مسلمانی سوال کردم که می بیند یک یهودی از کوزه یا ظرفی آب می نوشد. آیا میتواند با پسمانده ی آن آب وضو بگیرد؟ حضرت فرمود: بله. عرض کرم آیا از چنین آبی که یهودی از آن نوشیده می تواند وضو بگیرد؟! حضرت فرمود: بله اشکالی ندارد.

بنابراین آنها نجاست ذاتی ندارند. منتهی می توان بر این روایت نیز اشکال کرد. زیرا درباره ی نجس شدن آب قلیل با برخورد نجاست دو مبنا وجود دارد. یک مبنا این است که متنجس نمی شود. و شاید حکم امام به وضو گرفتن با این آب، مبنی بر همین مبنا باشد. پس سیاق این موثقه سیاق روایاتی است که دلالت بر عدم انفعال آب قلیل عند ملاقاة النجس می کنند. در نتیجه نمی تواند دلالت بر نجاست ذاتی اهل کتاب داشته باشد.

______________

[۱][۶] وسائل الشيعة ؛ ج‏۳ ؛ ص۴۱۹ ح۲

[۲][۷] تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏۲ ؛ ص۳۶۲

[۳][۸] تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏۲ ؛ ص۳۶۱

[۴][۹] تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏۹ ؛ ص۸۷

[۵][۱۰] تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏۱ ؛ ص۲۲۳

 

Source URL: http://ostadfatemi.com/1399/12/04/%d8%ac%d9%84%d8%b3%d9%87-91-%d8%af%d8%b1%d8%b3-%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d8%ac-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%db%8c-4-%d8%a7%d8%b3%d9%81%d9%86%d8%af-1399/

---