جلسه ۹۶ درس خارج فقه استاد فاطمی ۱۲ اسفند ۱۳۹۹

by مدیر مطالب سایت | اسفند 12, 1399 4:33 ب.ظ

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین، و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

جلسه ۹۶ درس خارج فقه استاد فاطمی حفظه الله

تاریخ: سه شنبه ۱۲ اسفند سال ۱۳۹۹

[کلاس غیرحضوری]

 

درس خارج فقه:

🔸 ادامه بحث قاعده کل کافر نجس

🔸 ادله قائلین به نجاست فرزندان صغیر کفار و مشرکین

🔸 ۶ دلیل بر نجاست اولاد صغار کفار آورده شده که باید بررسی کنیم بلطف الهی

 

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

تقریر خارج فقه استاد فاطمی ^{حفظه اللّه}

تقریر کننده: حسن جودی حاجی محمودلو

جلسه ۹۶     ۱۲/۱۲/۹۹

ادله نجاست اولاد غیر بالغ کفار و اهل کتاب

یکی از بحث هایی که در اینجا مطرح است حکم اولاد نابالغ کفار است. تقریبا اکثریت قاطع اصحاب حکم به نجاست اولاد نابالغ کفار داده اند.

دلیل اول: اجماع؛

این اجماع نمی تواند به عنوان دلیل محسوب شود بلکه به عنوان موید به کار می آید. زیرا ادله ی دیگری از آیات و اخبار و… آورده شده است.

دلیل دوم: سیره ی مستمر متدینین که ملتزم به عمل به احکام دین هستند، بر این است که با اولاد کفار از لحاظ طهارت و نجاست مثل خود کفار برخورد می کردند.

به قول برخی از بزرگان چنین سیره ای قابل انکار نیست. لذا چنین سیره ای برقرار بوده و هست.

دلیل سوم: در طهارت و نجاست باید قائل به تبعیت باشیم. یعنی فرزند نابالغ تابع پدر و مادر خود است.

این تبعیت را نمی توان پذیرفت. زیرا نیاز به دلیل دارد. و در غیر این صورت نمی توان موضوعی را از حکمی به حکم دیگر سرایت داد.

دلیل چهارم: همانطور که کفار کافر هستند فرزندان نابالغ آنها نیز کافر هستند. لذا ادله نجاست کافر شامل فرزندان نابالغ آنها نیز می شود.

این مطلب را زمانی می توان گفت که معنای عناوینی مثل کافر، مشرک، یهودی و… در آیات و روایات روشن شود. اگر معنای کفر این باشد که شخص اعتقاد به نبوت پیامبر اسلام ^{صلّی الله علیه و آله} و دینی که ایشان آورده است نداشته باشد، در این صورت اولاد نابالغ کفار نجس خواهند بود. زیرا آنها اعتقاد به عقاید اسلامی ندارند. در این فرض بین کفر و اسلام، تقابل سلب و ایجاب برقرار می باشد.

اما اگر کفر را به معنای معتقد نبودن به چیزی که قابلیت معتقد بودن را داشته باشد بدانیم در این صورت تقابل بین کفر و اسلام تقابل عدم و ملکه خواهد بود. که صحیح نیز همین است. زیرا وقتی گفته می شود فلانی کافر است یعنی امکان داشت که ایمان بیاورد ولی لجاجت کرده و ایمان نیاورده است. در این مورد نمی توان به اولاد نابالغ، کافر گفت. زیرا طفل قابلیت چنین اعتقادی را ندارد. چرا که عقل و بلوغ از شرایط اعتقادی است.

بنابراین دلیل چهارم نیز عملا منتفی می شود همانطور که دلیل سوم منتفی شد.

دلیل پنجم: برخی گفته اند که استصحاب نجاست فرزندان نابالغ را می کنیم. زیرا در زمانی که در رحم مادر بودند به خصوص قبل از دمیده شدن روح، جزئی از اجزای بدن مادر بودند (مثل سایر اجزای بدن مادر) و حکم نجاست را داشتند. حال که متولد شده است شک می کنیم که آیا آن نجاست هنوز باقی است یا نه؟ فیستصحب.

نمی توان به سادگی این دلیل را پذیرفت. زیرا پذیرفتن اینکه مثل سایر اجزای بدن جزئی از بدن مادر باشد، مشکل است. بر فرض که جزئی از بدن او باشد حال که متولد شده است دیگر بقاء موضوع نداریم زیرا الان جزء بدن نیست.

دلیل ششم: روایات؛

روایت اول: رَوَى جَعْفَرُ بْنُ بَشِيرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} عَنْ أَوْلَادِ الْمُشْرِكِينَ يَمُوتُونَ قَبْلَ أَنْ يَبْلُغُوا الْحِنْثَ قَالَ كُفَّارٌ وَ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا عَامِلِينَ يَدْخُلُونَ مَدَاخِلَ آبَائِهِمْ‏.[۱][۱]

ابن سنان می گوید از امام صادق ^{علیه السلام} درباره ی مرگ اولاد مشرکان قبل از آنکه به حد بلوغ برسند سوال کردم. حضرت فرمود: اولاد مشرکان کافر هستند. و خداوند به آنچه که اینها می خواستند عمل کنند عالم تر است. در نتیجه اینها در همان جایی داخل می شوند که پدران کافرشان داخل می شوند.

سند روایت صحیحة است منتهی دلالت این روایت روشن نیست. زیرا فرزندی که گناهی نکرده تا موجب سخط الهی شود چگونه به جهنم می رود؟! لذا نمی توان بطور کلی گفت که تمام فرزندان کفار به جهنم می روند.

اشکال: این روایت در مقام بیان حال اینها بعد از موت است که آیا معاقَب می شوند یا نه. اما نسبت به نجاست اینها در حال حیات ساکت است.

جواب برخی از بزرگان: این اشکال عجیب است. زیرا جهت استدلال به این روایت به این اعتبار نیست که آیا اینها بعد از موت معاقَب می شوند یا نه، تا اشکال شما پیش بیاید. بلکه جهت استدلال به روایت این کلام حضرت است که قَالَ كُفَّارٌ. و کافر بودن آنها به اعتبار بعد از حیات نیست. پس اینها محکوم به کفر هستند.

انصاف مطلب این است که روایت دلالت دارد بر اینکه فرزندان نابالغ کفار در حال حیات کافر هستند. وقتی کافر شدند قهرا حکم نجاست بر آنها نیز مترتب می شوند. به این معنا که کافر بودن اولاد یک حکم ظاهری است. حال اینکه بعد از بلوغ چه می کنند خدا می داند.

روایت دوم: الصَّفَّارُ عَنْ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِيِّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَصْفَهَانِيِّ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِيِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِيَاثٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ^{علیه السلام} عَنِ الرَّجُلِ مِنْ أَهْلِ الْحَرْبِ إِذَا أَسْلَمَ فِي دَارِ الْحَرْبِ وَ ظَهَرَ عَلَيْهِمُ الْمُسْلِمُونَ بَعْدَ ذَلِكَ فَقَالَ إِسْلَامُهُ إِسْلَامٌ لِنَفْسِهِ وَ لِوُلْدِهِ الصِّغَارِ وَ هُمْ أَحْرَارٌ وَ مَالُهُ وَ مَتَاعُهُ وَ رَقِيقُهُ لَهُ فَأَمَّا الْوُلْدُ الْكِبَارُ فَهُمْ فَيْ‏ءٌ لِلْمُسْلِمِينَ إِلَّا أَنْ يَكُونُوا أَسْلَمُوا قَبْلَ ذَلِك‏… .[۲][۲]

حفص بن غیاث می گوید از امام صادق ^{علیه السلام} درباره مردی که از اهل حرب بوده و در زمان وقوع جنگ کفار با مسلمانان اسلام می آورد پرسیدم که بعد از غلبه مسلمانان، با این شخص که قبل از غلبه، اسلام آورده چه باید کرد؟ حضرت فرمود: اسلام او برای خودش و فرزندان صغیرش مقبولیت دارد. آنها احرار هستند. فرزندان صغیر و برده های او متعلق به خودش بوده و نمی توان به آنها تعرض کرد. اما فرزندان بالغ او اسیر می شوند مگر اینکه قبل از غلبه، اسلام آورده باشند.

این روایت دلالت بر تبعیت فرزندان صغار از آباء خود دارد. اما نمی توان گفت که همانطور که فرزندان صغار در اسلام تابع پدران خود هستند فرزندان صغار در کفر نیز تابع پدران خود هستند. زیرا این عمل، قیاس باطل است. به دلیل اینکه اسلام برخلاف کفر شرافت دارد.

مرحوم فخر المحققین طبق نقل مفتاح الکرامة، برای کفر فرزندان صغار به آیه ۲۷ سوره نوح استدلال کرده است: « وَ قَالَ نُوحٌ رَّبّ‏ لَا تَذَرْ عَلىَ الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا (۲۶) إِنَّكَ إِن تَذَرْهُمْ يُضِلُّواْ عِبَادَكَ وَ لَا يَلِدُواْ إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا ».

خداوندا هیچ یک از کافران را در این سرزمین زنده مگذار. زیرا اگر اینها باقی بمانند بندگان تو را گمراه می کنند و بچه هایی که از آنها متولد می شوند کافر خواهند شد.

اشکالاتی در این کلام وجود دارد که در جلسه بعد بیان خواهد شد إن شاء الله.

______________

[۱][۳] من لا يحضره الفقيه ؛ ج‏۳ ؛ ص۴۹۱

[۲][۴] تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان) ؛ ج‏۶ ؛ ص۱۵۱

 

Source URL: http://ostadfatemi.com/1399/12/12/%d8%ac%d9%84%d8%b3%d9%87-96-%d8%af%d8%b1%d8%b3-%d8%ae%d8%a7%d8%b1%d8%ac-%d9%81%d9%82%d9%87-%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d8%af-%d9%81%d8%a7%d8%b7%d9%85%db%8c-12-%d8%a7%d8%b3%d9%81%d9%86%d8%af-1399/

---